انواع قرارداد کاری وجود دارد. قرارداد کار نوعی توافق نامه است که بین کارفرما و کارمند یا کارگر برای تعیین شرایط انجام کار منعقد می‌شود. این قرارداد شامل جزئیاتی از جمله حقوق و دستمزد، ساعات کار، شرایط استخدام و پیشرفت شغلی، مرخصی و تعطیلات، شروط خاتمه قرارداد، حقوق و تعهدات کارفرما و کارمند و سایر تعهدات طرفین می‌شود.
در صورت مناسب بودن شرایط و درست بودن قرارداد کاری، حقوق و تعهدات هر دو طرف واضح می‌شود و از تداخل و ناسازگاری‌ها جلوگیری خواهد شد. معمولا هر قرارداد کاری بیمه ندارد. اما در بسیاری از موارد، شرکت‌ها و سازمان‌ها برای حفظ امنیت و تامین رفاه کارمندان خود، بیمه‌های مختلفی را در قراردادهای کاری مختلف ارائه می‌دهند.
در نهایت، میزان و نوع بیمه‌ها در قرارداد کاری به عوامل مختلفی مانند نوع فعالیت شرکت، سطح شغلی کارمندان، الزامات قانونی و سیاست‌های داخلی شرکت و… نیز بستگی دارد.
بهتر است قبل از امضای قرارداد کاری، تمامی بخش‌های مربوط به بیمه را مورد بررسی قرار داده و در صورت نیاز با بخش منابع انسانی یا مشاوران حقوقی شرکت موردنظرتان مشورت کنید. در این‌صورت اطمینان خواهید داشت که تمامی جنبه‌های مربوط به بیمه در قرارداد کاری‌تان در نظر گرفته شده است.
قرارداد کاری چیست؟
قرارداد کاری یا قرارداد اشتغال، توافق نامه‌ای است که بین کارفرما (شخص حقوقی یا حقیقی که به صورت قانونی کارکنان را استخدام می‌کند) و کارمند (شخص حقیقی که به صورت حقوقی توسط کارفرما استخدام می‌شود) برقرار می‌گردد.
قرارداد کار شامل تعیین شرایط و قوانین اشتغال میان طرفین است و حقوق و تعهدات هر یک را تعیین می‌کند. هر قرارداد کاری بخش‌هایی همچون شرایط اشتغال، ساعت کاری و مرخصی، حقوق و مزایا، قوانین و مقررات، پایان قرارداد و… دارد. بنابراین قرارداد کاری را باید یک سند حقوقی دانست که نقش بسیار مهمی در تضمین حقوق و تعهدات طرفین دارد.
قرارداد کار بین کارگر و کارفرما
قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما یک توافق نامه است که شروط اشتغال و تعهدات را بین کارگر (نیروی کار) و کارفرما (شخص حقوقی یا حقیقی که کارگر را استخدام می‌کند) تعیین می‌کند. این قرارداد، حقوق و وظایف هر دو طرف را مشخص کرده و حق و حقوق کارگر نیز در آن رعایت می‌شود.
این قرارداد معمولاً شامل موارد متعددی همچون هویت طرفین، محل و شغل، شرایط اشتغال، مرخصی و تعطیلی، حقوق و تعهدات، پایان قرارداد و… می‌شود. توجه داشته باشید آگاهی از تمامی شرایط قرارداد کار می‌تواند در هنگام دعاوی کارگر و کارفرما به شدت مثمر ثمر واقع شود.
توجه داشته باشید که قرارداد کاری معمولا می‌تواند به صورت جزئی‌تری طراحی شده و به نیازهای خاص هر سازمان و شرکت به طور کاملی پاسخ دهد. بنابراین بهتر است قبل از امضای قرارداد کاری، متن قرارداد را به دقت مورد بررسی قرار دهید.
قراردادهای کاری ممکن است به صورت مختلفی تنظیم شوند و بسته به نوع صنعت، قوانین محلی و سیاست‌های سازمان، جزئیات آنها متفاوت باشد. از آنجا که نحوه تنظیم قرارداد کاری از اهمیت بالایی برخوردار است، در ادامه به بیان انواع قرارداد کاری و شرایط هر یک می‌پردازیم.
انواع قرارداد کاری
برخی از انواع قرارداد کاری عبارت اند از:
قرارداد کاری دائم
قرارداد کار دائم به عنوان یکی از انواع قرارداد کاری استخدام است که بین یک کارفرما و یک کارگر به منظور انجام کار در مدت زمان نامحدود دایر می‌شود. در این نوع قرارداد، هدف اصلی تأمین پایداری شغلی برای کارگر و استمراری بودن نیروی کار برای کارفرماست.
قرارداد کاری دائم بدون تاریخ پایان مشخص منعقد می‌شود. با این حال، این نوع قرارداد ممکن است شرایط انتقال یا پایان دیگری داشته باشد (مانند بازنشستگی، اخراج یا توافق دیگر). این قرارداد ساعات کاری استاندارد است که بین کارفرما و کارگر توافق می‌شود. چنین توافقی به معنای کار به صورت تمام وقت است که می‌تواند شامل 35 تا 40 ساعت کار در هفته باشد.
قرارداد کار موقت
قرارداد کار موقت، بین کارفرما و کارگر برای مدت زمان محدود و خاصی بسته می‌شود. در این نوع قرارداد، هدف اصلی تعیین وضعیت کاری موقت برای انجام پروژه‌های خاص، جایگزینی در دوره‌های فصلی یا تکمیل نیازهای موقتی کارفرما است. قرارداد کار موقت شامل مدت زمان محدود و خاصی است که کارگر باید به عنوان نیروی کار موقت در اختیار کارفرما باشد.
مدت زمان موقت می‌تواند تعیین شده باشد (مثلاً 3 ماه) یا به پایان رسیدن پروژه خاصی بستگی داشته باشد. قرارداد کار موقت معمولاً وظایف و مسئولیت‌های مشخصی را برای کارگر در طول مدت قرارداد تعیین می‌کند. کارگران با قرارداد کار موقت عموماً حقوق و مزایای کامل کارکنان دائم را نمی‌گیرند، به جای آن ممکن است حقوق ساعتی یا پروژه‌ای دریافت کنند.
قرارداد کار معین
قرارداد کار معین از دیگر انواع قرارداد کاری نیز همچون قرارداد کار دائم، بین کارفرما و کارگر موردنظر و برای مدت زمان مشخصی جاری می‌شود. در این نوع قرارداد، تاریخ شروع و پایان قرارداد کار به صورت صریح تعیین می‌شود. هدف اصلی آن نیز تعیین شرایط کاری و مدت زمان مشخص برای انجام یک پروژه خاص، جایگزینی موقتی یا تکمیل نیازهای معین زمانی کارفرماست.
قرارداد کاری معین شامل یک تاریخ شروع و تاریخ پایان مشخص برای انجام کار است. معمولاً مدت زمان این قرارداد به صورت مثال مشخص می‌شود، مانند 6 ماه یا 1 سال. این نوع از قرارداد، وظایف و مسئولیت‌های مشخصی را برای کارگر در طول مدت قرارداد تعیین می‌کند. این وظایف ممکن است به صورت دقیق توصیف شده باشند و پروژه‌های خاص یا نیازهای معین زمانی کارفرما را در برگیرند.
قرارداد کار تمام وقت
قرارداد کار تمام وقت، به صورت مستمر و بدون تاریخ پایان مشخص است. در این نوع قرارداد، کارگر به عنوان یک نیروی کار دائم در خدمت کارفرما قرار می‌گیرد و تعهد به انجام کار تمام وقت (معمولاً ۳۵ تا ۴۰ ساعت در هفته) را دارد. قرارداد کار تمام وقت بدون تاریخ پایان مشخص منعقد می‌شود.
با این حال، این نوع قرارداد ممکن است شرایطی برای پایان داشته باشد (مانند بازنشستگی، اخراج یا توافق دیگر). ساعات کاری این نوع از قرارداد استاندارد بوده و در رابطه با آن نیز توافقاتی میان کارفرما و کارگر صورت می‌گیرد. قرارداد کار تمام وقت به کارگر امکانات و پایداری شغلی بیشتری را می‌دهد و در قابل نیروی کار پایدار و با تجربه‌ای را در اختیار کارفرما قرار می‌دهد.
قرارداد کار دورکاری
قرارداد کار دورکاری یک نوع قرارداد استخدام است که نشان‌دهنده تعهد میان کارفرما و کارگر برای انجام کار از راه دور یا به صورت آنلاین است. در این نوع قرارداد، کارگر از محل دلخواه خود مانند خانه یا مکان دیگری، به عنوان یک کارمند دورکاری برای کارفرما فعالیت می‌کند.
در این نوع از انواع قرارداد کاری، محل کار کارگر ممکن است خانه، فضای کاری اشتراکی، یا هر مکان دیگری باشد که امکان انجام کار به صورت آنلاین و از راه دور را برای او فراهم کند. معمولاً این قرارداد شرایط وضع شده برای محل کار، تجهیزات و ارتباطات مورد نیاز برای انجام کار را تعیین می‌کند.
بیمه انواع قرارداد کاری چگونه است؟
بیمه در قرارداد کاری به عنوان یک عنصر مهم مطرح می‌شود تا در صورت وقوع حوادث مشخصی مانند بیماری، آسیب جسمانی، بیکاری یا تصادف و… از کارگر حمایت مالی به عمل آید. هدف اصلی بیمه در قرارداد کاری این است که برای کارمند امنیت مالی فراهم شود و خطرات مربوط به اشتغال او نیز کاهش داده شوند.
بیمه در قرارداد کار می‌تواند شامل بیمه سلامت، بیمه تصادف، بیمه بیکاری، بیمه بازنشستگی و… باشد. شرایط و پوشش بیمه در قرارداد کاری، بسته به قانون کار و قوانین محلی و همچنین توافقات بین کارفرما و کارمند متفاوت هستند. بنابراین در یک قرارداد کاری، حتما باید جزئیات بیمه شامل نوع و میزان پوشش بیمه، میزان حق بیمه که کارفرما و کارمند ممکن است در آن مشارکت کنند، مدت زمان پوشش بیمه و سایر شرایط و ضوابط مربوط به بیمه و… صراحتاً ذکر شوند.
چالش‌های رایج قراردادهای کار
در زمان انعقاد انواع قرارداد کاری یا بعد از آن، ممکن است مشکلات و ابهامات مختلفی نیز به وجود آیند. به عنوان مثال ممکن است در قرارداد کاری شرایط حقوق و مزایا از جمله حقوق پایه، مزایا فردی و عمومی، شرایط بازنشستگی و تعیین میزان مسئولیت‌های کارفرما و کارمند به طور دقیق مشخص نباشد که همین مسئله می‌تواند منجر به اختلافات و نارضایتی‌ها بین کارگر و کارفرما در طول زمان شود.
در برخی از مواقع نیز امکان دارد در قرارداد کاری شرایط دقیقی در رابطه با ساعات کاری، تعطیلات رسمی، مرخصی‌ها و روزهای تعطیل و… مشخص نشده باشد که همین مسئله می‌تواند به خستگی زیاد، عدم توازن کار-زندگی و اختلافات در این زمینه منجر شود.
معمولا تعیین دقیق وظایف، مسئولیت‌ها و صلاحیت‌های هر طرف در قرارداد کاری نیز با چالش‌هایی همراه است که به عدم وضوح و تداخل در فعالیت‌ها و اختلافات منجر می‌شود. عدم ذکر و توضیحات دقیق در مورد بیمه و تأمین اجتماعی نیز ممکن است مشکلات متعددی را پدید آورد. مشکلاتی از جمله عدم پوشش کامل برای کارمند در صورت بروز حوادث ناگوار و… .
توجه داشته باشید که مشاوره حقوقی در زمینه قراردادهای کاری اهمیت بسیاری دارد. مشاوران حقوقی متخصص در این حوزه، می‌توانند به شما کمک کنند تا قوانین و مقررات مربوط به قراردادهای کاری را به درستی درک کنید، آنها سوالات شما را پاسخ داده و در تدوین و بررسی قراردادهای کاری به طور کاملی راهنمایی‌تان کرده و مشکلات محتمل را یادآوری می‌کنند. گروه مشاوره نوین جهت پیشبرد بهتر قراردادهای کاری، راهنمایی‌های لازم را به تمامی افراد نیازمند در این زمینه ارائه می‌دهند.
سوالات متداول
تفاوت قرارداد کار دائم و موقت چیست؟
تفاوت اصلی آنها در این است که قرارداد کار دائم بدون تعیین مدت زمان خاصی منعقد می‌شود، در حالی که قرارداد کار موقت برای مدت زمان مشخصی منعقد می‌شود.
تفاوت قرارداد کار تمام وقت و پاره وقت چیست؟
تفاوت اصلی این دو نوع قرارداد کار در این است که کارگر تمام وقت موظف است حداقل 44 ساعت در هفته کار کند، در حالی که کارگر پاره وقت موظف است کمتر از 44 ساعت در هفته کار کند.
تفاوت قرارداد کار ساعتی و روزانه چیست؟
در قرارداد کار ساعتی، کارگر به ازای هر ساعت کار، مبلغی را به عنوان دستمزد دریافت می‌کند، در حالی که در قرارداد کار روزانه، کارگر به ازای هر روز کار، مبلغی را به عنوان دستمزد دریافت می‌کند.
کدام نوع قرارداد کاری مزایای بیشتری دارد؟
قرارداد کار دائم مزایای بیشتری نسبت به قرارداد کار موقت دارد. به عنوان مثال، کارگر دائم از مزایایی مانند بیمه بیکاری، بیمه درمانی و بازنشستگی برخوردار است.
برای دریافت مشاوره حقوقی در خصوص انواع قرارداد کاری به کجا مراجعه کنیم؟
برای دریافت مشاوره حقوقی در خصوص انواع قرارداد کاری می‌توانید به یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص و کاربلد مراجعه کنید. این افراد می‌توانند شما را در انتخاب نوع قرارداد کاری مناسب و آگاهی از حقوق و تعهدات خود راهنمایی کنند. برای این مورد می‌توانید با گروه مشاورین نوین تماس بگیرید.