بروز اختلاف در روابط کاری یکی از اختلافات معمول و رایج به حساب می‌آید که معمولا بین کارگر و کارفرما رخ می‌دهد. در قانون کار وظایفی برای کارگر و کارفرما عنوان شده است تا آن‌ها با رعایت این قوانین این وظایف را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. عمده تخلفات در زمینه روابط کاری از طرف کارفرمایان و ناشی از عدم اجرای وظایف قانونی است و معمولا کارگران در مقام شاکی در این اختلافات حضور دارند.
شکایت از کارفرما بابت سفته یکی از اختلافات مهم در روابط کاری است که به دلیل ممانعت از استرداد سفته از سوی کارفرما رخ می‌دهد و در این شرایط کارگران ناچار به پیگیری موضوع از مراجع قضایی می‌شوند.
سفته چیست؟
سفته یک سند تجاری محسوب می‌شود که معمولا در معاملات مختلف به ازای پول نقد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما یک نوع سفته به نام سفته حسن انجام کار وجود دارد که در زمان استخدام کارگران و هنگام عقد قرارداد از سوی کارفرما از کارگران دریافت می‌شود. کارگران به ازای این سفته تعهد می‌کنند که وظیفه خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند؛ در غیر این صورت کارفرما می‌تواند بر اساس این سفته اقدام کرده و درخواست دریافت خسارت کند.
شکایت از کارفرما بابت سفته به دلیل ممانعت کارفرما از استرداد سفته حسن انجام کار پس از پایان قرارداد مطرح می‌شود که در ادامه با شرایط و مراحل آن آشنا می‌شویم.
کارفرما در چه شرایطی می‌تواند از سفته کارگر استفاده کند؟
کارفرمایان در صورتی امکان استفاده از سفته ضمانت کارگر را دارند که کارگر تخلفی انجام داده یا خسارتی به اموال کارفرما یا محیط کار وارد کرده باشد. با توجه به این که سفته به عنوان ضمانت حسن انجام کار اخذ می‌شود تنها در این شرایط امکان استفاده از آن برای کارفرما وجود دارد در غیر اینصورت کارگر می‌تواند شکایت از کارفرما بابت سفته و عدم استرداد آن را پیگیری کند.
آیا کارفرما می‌تواند سفته کارگر را به اجرا گذارد؟
در صورتی که کارفرما در متن قرارداد با کارگر شرایط حق بهره‌برداری از سفته ضمانت را درج کرده باشد، امکان استفاده از آن یا به اصطلاح اجرا گذاشتن آن را دارد. غیر از موارد درج شده در قرارداد امکان اجرا گذاشتن سفته توسط کارفرما وجود ندارد و کارگر می‌تواند شکایت از کارفرما بابت سفته و استفاده غیر قانونی از آن را مطرح کند.
کارگر در چه شرایط می‌تواند بابت عدم پس دادن سفته از کارفرما شکایت کند؟
سفته‌ای که در زمان عقد قرارداد از کارگر دریافت می‌شود، جنبه ضمانت حسن انجام کار داشته و تا پایان مدت زمان قرارداد اعتبار دارد. در صورتی که به هر دلیل قرارداد بین کارگر و کارفرما خاتمه پیدا کند، کارفرما موظف به استرداد سفته است. پس از پایان قرارداد کاری، کارگر می‌توان سفته ضمانت را از کارفرما مطالبه کند.
بر اساس قانون کارفرما نیز امکان خودداری از تحویل آن به کارگر را ندارد؛ در صورت ممانعت از تحویل کارگر می‌تواند شکایت از کارفرما بابت سفته و عدم استرداد آن را در مراجع قانونی طرح کند.
مراحل شکایت کارگر از کارفرما بابت سفته
در صورتی که کارفرما پس از پایان قراداد از تحویل استرداد سفته ضمانت به کارگر امتناع کند، کارگر می‌تواند طبق مراحل زیر شکایت از کارفرما بابت سفته را مطرح کرده و پیگیری کند:
- جمع‌آوری مستندات و مدارک مورد نیاز مانند قرارداد، رسید سفته، فاکتورهای پرداخت حقوق و غیره
- ارسال اظهارنامه استرداد سفته از کارفرما
- تنظیم دادخواست و ارسال آن به مرجع قانونی ذیربط
مرجع قانونی شکایت از کارفرما بابت سفته
بر اساس قانون مرجع قانونی رسیدگی به اختلافات بین کارگر و کارفرما و شکایت از کارفرما بابت سفته، اداره کار است. بر اساس این قانون هیأت تشخیص و حل اختلاف اداره کار صلاحیت رسیدگی به دعاوی بین کارگر و کارفرما را دارند؛ هیأت تشخیص مرحله بدوی و هیأت حل اختلاف مرحله تجدید نظر دعاوی به حساب می‌آیند.
متن اظهارنامه استرداد سفته از کارفرما
در بسیاری از مواقع ارسال اظهارنامه قضایی استرداد سفته از کارفرما باعث می‌شود که کارفرما سازش کرده و سفته را تحویل کارگر دهد. به همین دلیل تنظیم متن این اظهارنامه از اهمیت زیادی برخوردار بوده و می‌تواند مصمم بودن کارگر برای طرح دعوی و پیگیری حقوق خود را نشان دهد. در زیر یک نمونه از اظهارنامه استرداد سفته را برای نمونه مشاهده می‌کنید.
احتراما نظر به اینکه اینجانب… از تاریخ… لغایت… نزد جنابعالی با سمت… مشغول به کار بوده‌ام و و رابطه کارگری و کارفرمایی بین ما حاکم بوده که در تاریخ… و پس از اتمام قرارداد از سوی جنابعالی با اینجانب قطع همکاری شده است.
با توجه به اینکه تعداد… فقره سفته به مبلغ… میلیون ریال به شماره‌های… نزد جنابعالی بعنوان حسن انجام کار و به امانت قرار دارد، خواهشمند است ظرف مدت ده روز از تاریخ رؤیت این اظهارنامه نسبت به استرداد اصل سفته‌ها به بنده اقدام نمایید؛ لازم به ذکر است در غیر اینصورت با عنوان مجرمانه خیانت در امانت در مراجع قضایی تحت پیگیری قرار خواهید گرفت.
نتیجه گیری
درصد قابل توجهی از کارفرمایان در زمان استخدام و عقد قرارداد با کارگران به منظور تعهد کارگران به انجام صحیح وظایف از آن‌ها به عنوان ضمانت حسن انجام کار، سفته دریافت می‌کنند. در صورتی که کارگر در زمان قراداد با کارفرما به هر دلیل از انجام وظایف خود کوتاهی کرده یا باعث وارد شدن خسارت شود، کارفرما می‌تواند از این سفته استفاده کرده و علیه کارگر و به منظور دریافت خسارت اقدام کند.
اما در صورت پایان قرارداد کاری سفته باید توسط کارفرما عودت داده شود؛ در غیر اینصورت کارگر می‌تواند شکایت از کارفرما بابت سفته به دلیل عدم استرداد یا استفاده قانونی را در مراجع ذیربط مطرح کرده و پیگیری کند. شما می‌توانید برای دریافت راهنمایی دقیق در این باره با وکیل دعاوی کارگر و کارفرما مشورت کنید.
سوالات متداول
شکایت از کارفرما چگونه انجام می‌شود؟
شکایت از کارفرما می‌تواند به صورت حضوری یا غیرحضوری در اداره کار انجام شود. کارگر باید در صورت شکایت حضوری، فرم مخصوص شکایت را تکمیل و به اداره کار ارائه دهد. در صورت شکایت غیرحضوری، کارگر باید مدارک خود را به صورت الکترونیکی به اداره کار ارسال کند.
جریمه کارفرما برای اجرا گذاشتن سفته کارگر چقدر است؟
کارفرما برای اجرا گذاشتن سفته کارگر خود، علاوه بر پرداخت مبلغ سفته، به جریمه نقدی نیز محکوم می‌شود. میزان جریمه به مدت قرارداد کار بستگی دارد. به طور کلی، جریمه اجرا گذاشتن سفته کارگر به دو صورت محاسبه می‌شود: جریمه نقدی مقطوع: این جریمه معادل 5 تا 10 درصد مبلغ سفته است. جریمه نقدی درصدی: این جریمه معادل 10 تا 20 درصد مبلغ سفته است.