اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی یکی از موضوعاتی است که معمولاً کارگران در مراجعه به هیئت­های تشخیص و حل اختلاف برای دریافت حقوق و مزایا خود با آن مواجه هستند.

طبق تعریف ماده 2 قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد ، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.

هرگاه هریک از دو رکن بالا یعنی تابعیت دستوری و تابعیت مزدی تحقق نگردد، رابطه کاری ایجاد نمی­شود. پرداخت حق و حقوق کارگر منوط به احراز رابطه کارگری و کارفرمایی توسط مرجع رسیدگی است و اثبات وجود این رابطه با کارگر است .

ماده ۸۷ آیین دادرسی کار بیان می دارد: ارایه دلایل و مدارک دال بر وجود رابطه کار فی مابین طرفین و میزان مزد و مزایای بالاتر از حداقل قانونی و میزان سابقه کار در کارگاه به عهده کارگر و ارایه دلایل و مدارک بر تأدیه حقوق مذکور و یا عدم شمول مقررات قانون کار به رابطه طرفین به عهده کارفرماست.

دلایل نام برده شده در ماده فوق ؛ در ماده ۸۲  قانون مذکور تصریح شده که به ترتیب شامل: اقرار، اسناد و امارات می باشد. در آیین دادرسی کار شهادت شهود در حد اماره پذیرفته شده اما در واقع رویه عملی مراجع اداره کار، شهادت را  قابل استناد نمی دانند. در ادامه به بررسی روش­های اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی  می­پردازیم.

 روش‌های اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی

۱- بیمه: با استناد به ماده 148 قانون کار، کارفرما موظف به بیمه کردن کارگران مشغول در کارگاه خود است. پرداخت حق بیمه یکی از موارد اثبات کننده وجود رابطه کارگری و کارفرمایی میان طرفین است.

۲-فیش حقوقی: از جمله مطمئن ترین دلایلی که می‌توانید به عنوان، اثبات کننده رابطه کارگری و کارفرمایی به آن استناد کنید، ارائه فیش حقوقی است. چرا که نشان دهنده مزد تعلق گرفته در قبال انجام کار است. در عین حال ممکن است، کارگاهی فیش حقوقی به کارمندان خود ارائه ندهد. در این وضعیت، ارائه فیش‌های بانکی که نشان دهنده پرداخت مبلغ به صورت معین، ماهانه و متوالی باشد، اثبات کننده این موضوع است. در نهایت اگر کارگاهی به صورت نقدی حقوق کارمندان را پرداخت کند، رسید دریافت پول نیز می‌تواند اثبات کننده این رابطه باشد.

3- قرارداد: وجود قرارداد کتبی معتبر بین کارفرما و کارگر نیز یکی دیگر از روش های اثبات رابطه است.  هر چند طبق تبصره ماده 10 قانون کار نسخه ای از قرارداد باید به کارگر تحویل گردد اما در عمل خیلی از کارفرمایان از تحویل آن امتناع می ورزند که موجب بروز مشکلاتی برای کارگر در اثبات وجود رابطه یا مزایایی بالاتر از قانون می گردد.

4-بازرسی یا تحقیق محلی: با وجود اختلاف میان طرفین، کارگرطبق ماده 89 آیین دادرسی کار می‌تواند از مرجع رسیدگی به اختلاف درخواست بازرسی از محل کار نماید. بازرس با وجود شرایط و قرائن کارگاه می‌تواند به نتیجه برسد.

5-اقرار کارفرما: این مورد، کمتر اتفاق می‌افتد. در واقع کارفرما یک سر اختلاف به شمار می‌رود، در نتیجه امکان اقرار وی در مورد وجود رابطه کارگری بسیار کم است. با این حال در شرایطی امکان پذیر است و یکی از دلایل اثبات کننده به شمار می‌رود.

6- سایر : روش های فوق الذکر مهمترین و بهترین راه برای اثبات وجود رابطه کاری است اما از امارات دیگری نیز می توان بهره جست هرچند از قدرت اثباتی کمتری برخوردارند. از جمله وجود کارت ورود و خروج ، نامه های درخواست مرخصی و توافق کارفرما، نامه های نمایندگی کارگر از طرف شرکت و مواردی از این دست که قرینه ای برای وجود رابطه کارگری و کارفرمایی است.

نقش وکیل حقوقی در اثبات رابطه کارگری

طبق مطالب ذکر شده در بالا، احراز رابطه کارگری و کارفرمایی شرط لازم برای دریافت حقوق و مزایا کارگر است، از آنجا که آگاهی از مسائل حقوقی جز مشورت با کارشناس مربوط به آن حوزه به دست نمی­آید، کارشناسان گروه مشاوران نوین آماده خدمت رسانی به شما کارفرمایان و کارگران عزیز هستند.