یکی از رایج‌ترین اسناد تجاری میان مردم چک است.طبق ماده 310 قانون تجارت چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال‌علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌نماید. دستور صادرکننده به بانک باید بر روی فرم چاپی مخصوصی که به عنوان چک منتشر شده و در اختیار صادرکننده قرار گرفته نوشته شود.

همواره امکان مفقود شدن یا گم شدن چک یا دسته چک در نزد صادرکننده یا اشخاص ثالث وجود دارد و در صورت عدم اطلاع و عدم اقدام شایسته می تواند  ز مینه ساز مشکلات  دیگری شود.

در صورتی که چک مفقود یا گم شده باشد ، صادر کننده چک می تواند به بانک مراجعه و دستور عدم پرداخت بدهد و ظرف یک هفته ، به مراجع صالح برای شکایت از چک مفقودی ( شورای حل اختلاف یا دادسرا ) مراجعه کرده و گواهی اقامه دعوا برای شکایت از چک مفقود شده را مجددا به بانک ارائه نماید که اگر دادگاه مفقودی بودن چک را احراز کند ، چک مفقود شده را ابطال خواهد کرد.

مراحل اعلام مفقودی چک

قدم اول؛ درخواست عدم پرداخت وجه چک به بانک را بدهید

با توجه به ماده ۱۴ قانون صدور چک، صادر کننده یا ذی نفع چک یا قائم مقام قانونی آن‌ها می‌تواند با اعلام اینکه چک مفقود شده، به سرقت رفته یا مورد جعل واقع شده یا از طریق کلاهبرداری یا جرائم دیگر تحصیل شده، به بانک به صورت کتبی دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد.

توجه داشته باشید که برای این کار باید به بانک صادرکننده مراجعه شود. پس از مراجعه به بانک، با دریافت و تکمیل فرم مخصوص به بانک دستور عدم پرداخت داده می‌شود.

 بانک ابتدا احراز هویت می‌کند و سپس چک را به مدت یک هفته مسدود می‌نماید.یعنی در مدت یک هفته از پرداخت وجه آن خودداری می‌نماید.

اگر در این مدت چک به بانک ارائه شده و تقاضای پرداخت وجه آن شود، بانک وجه چک را نمی‌پردازد و گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند. در گواهی عدم پرداخت علت نوشته می‌شود.

 قدم دوم؛ مراجعه به مراجع قضایی ظرف یک هفته

صادر کننده یا ذی نفع چک که دستور عدم پرداخت چک را داده است، یک هفته فرصت دارد به مرجع قضایی صلاحیت دار مراجعه کند و گواهی مفقودی چک بگیرد.

مرجع قضایی صلاحیت دار:

شورای حل اختلاف: اگر چکی گم شده باشد، اما وقوع جرمی مانند سرقت، جعل و … محرز نباشد و مبلغ چک هم از ۲۰ میلیون تومان کمتر باشد، باید به شورای حل اختلاف مراجعه شود.

دادسرا: اگر چکی گم شده باشد و مبلغ آن از ۲۰ میلیون تومان بیشتر باشد یا وقوع جرمی مانند سرقت، جعل، کلاهبرداری و … محرز باشد، باید به دادسرای محل وقوع بانک افتتاح کننده حساب مراجعه شود.

پس از مراجعه به مرجع قضایی صلاحیت دار، اعلام مفقودی چک، تشکیل پرونده و طی سایر تشریفات، به شما گواهی مفقودی چک داده می‌شود.

قدم سوم؛ ارائه گواهی مربوط به مفقودی چک به بانک

در گام بعدی صادرکننده یا ذی نفع چک، باید گواهی مفقودی چک را به بانک ارائه دهد.

توجه داشته باشید برای ارائه‌ی این گواهی تنها یک هفته فرصت دارید. چنانچه در این مدت گواهی مفقودی به بانک ارائه نشود، در صورتی که دارنده به بانک مراجعه کند، بانک وظیفه دارد وجه چک را به او بپردازد.

اما اگر ظرف یک هفته گواهی مفقودی به بانک ارائه شود، بانک تا زمان تعیین تکلیف پرونده، از پرداخت وجه چک به دارنده خودداری می‌کند.

مرجع قضایی که به موضوع مفقودی چک رسیدگی می‌کند در صورت احراز مفقودی چک و وقوع جرم علاوه بر رسیدگی به جرم و تعقیب متهم، حکم بر بطلان چک مفقودی نیز صادر می‌نماید.

نحوه اثبات مفقودی چک

 1.شهادت شهود: اگر شاهدی برای مفقودی دارید.

2.گزارش پلیس: ممکن است چک شما سرقت شده باشد و از این بابت گزارش پلیس داشته باشید. 

3.نشر آگهی: شما می‌توایند مفقودی چک خود را به وسیله انتشار در روزنامه رسمی اعلام نمایید.

سامانه اعلام مفقودی چک

در حال حاضر برای استعلام سرقتی یا مفقودی چک سامانه‌ای ایجاد شده است. همچنین اگر چک شما به سرقت رفته یا مفقود شده است، اطلاعات آن را می‌توانید در این سامانه ثبت نمایید.

 برای انجام هر دو کار به سایت sad24.ir   وارد شوید.

چک مفقودی حامل

اگر چکی که در وجه حامل صادر شده مفقود گردد، صادر کننده وظیفه دارد تمام مراحلی را که در بالا توضیح دادیم طی کند.

در غیر این صورت اگر شخصی با در دست داشتن چک به بانک مراجعه نماید، بانک وظیفه دارد وجه چک را به او بپردازد و صادرکننده تنها در صورتی می‌تواند به حق خود برسد که ثابت نماید چک در وجه دارنده نبوده است. البته اثبات این مسئله بسیار سخت و پیچیده است.

این نکته را در نظر داشته باشید که از تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۲۱، صدور چک در وجه حامل ممنوع می‌باشد.

اقرارنامه مفقودی چک تاثیری دارد؟

اگر ذی نفع چک مدعی است که چک را گم کرده، همراه با او به دفتر اسناد رسمی مراجعه نموده و از او یک اقرارنامه بگیرید.

در این اقرارنامه باید نوشته شود که چک شماره …. مورخ …. عهده‌ی بانک …. را مفقود نموده ام و هیچ گونه ادعایی در خصوص آن ندارم.

این علاوه بر مراحلی است که در بانک و مرجع قضایی باید طی کنید.

اعلام مفقودی چک به دروغ چه مجازاتی دارد؟

مطابق ماده ۱۴ قانون صدور چک، دارنده‌ی چک می‌تواند علیه کسی که به بانک دستور عدم پرداخت داده (صادرکننده یا ذی نفع چک) شکایت کند

اگر ثابت شود که ادعای مفقودی یا به سرقت رفتن یا … چک دروغ بوده است، بسته به مبلغ چک به مجازات‌های زیر محکوم می‌شود.

اگر مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.

اگر مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از ۶ ماه تا ۱ سال حبس محکوم خواهد شد.

اگر مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از ۱ سال تا ۲ سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت ۲ سال محکوم خواهد شد.

اگر در مورد چند چک این اتفاق افتاده باشد، مجموع مبلغ چک‌ها ملاک عمل خواهد بود. علاوه بر مجازات‌های گفته شده کسی که دستور عدم پرداخت داده باید خسارت‌های وارد شده بر دارنده را جبران نماید.

گروه مشاوران نوین به صورت تخصصی در کوتاه ترین زمان با وکلای مجرب در حل و فصل پرونده های شما، در حال خدمات دهی می باشد.