کسی زمین یا ملکی را بدون رضایت شخصی مالک تصرف کرده و از آن بهره برداری کند تصرف عدوانی را به انجام رسانده حال شخص دوم ممکن است مالک یا مستاجر زمین باشد که در هر حال رضایت او برآورده نشده است در این حالت متصرف سابق با طرح دعوای تصرف عدوانی از دادگاه، اعاده تصرف خود نسبت به ملک را تقاضا می نماید؛ مثلا مستاجری مدعی است که موجر قبل از اتمام مدت اجاره، ملک را از تصرف وی خارج نموده است.

انواع و اقسام دعوای تصرف عدوانی

تصرف عدوانی در دو نوع قابل طرح و رسیدگی است:

تصرف عدوانی کیفری

تصرف عدوانی حقوقی

در دعوای تصرف عدوانی حقوقی، لازم نیست که خواهان حتما مالک رسمی باشد، همین که سبق تصرفات را ثابت نماید و سابقا وی در ملک تصرف قانونی داشته و خوانده به صورت غیرقانونی ملک را از تصرف وی خارج نموده باشد کفایت می کند؛ در این مورد حتی ممکن است خوانده، مالک رسمی ملک باشد.

در این دعوا مسئله اصلی سبق تصرف است نه مالکیت، به این معنی که سابقه مالکیت چه کسی قدیمی ‌تر است.

مسئله اصلی در دعوای تصرف عدوانی سبق تصرف است نه مالکیت دعوا باید در دادگاه محل وقوع ملک، توسط متصرف سابق علیه متصرف فعلی( غاصب) مطرح شود. این دعوا غیرمالی است.

ارکان دعوای تصرف عدوانی حقوقی

دعوا باید تمامی ارکان ذیل را باهم داشته باشد تا قانونا قابل رسیدگی باشد:

غیرمنقول بودن مال

این دعوا تنها در مورد اموال غیرمنقول قابل طرح است.

اثبات تصرف سابق خواهان

خواهان باید مدتی عرفی، در مال تصرف داشته باشد که عموم مردم وی را مالک محسوب نمایند و منشا تصرفات مشروع بوده و اموال به صورت قانونی در تصرف وی بوده باشد.

بنابراین مثلا اگر مالی غصبی یا مسروقه را حتی مدت زمان طولانی در تصرف داشته، نمی تواند دعوای تصرف علیه متصرف فعلی مطرح نماید.

اثبات عدم سبق تصرفات خوانده

متصرف فعلی باید بدون اجازه و رضایت متصرف سابق، اموال غیرمنقول او را تصرف کرده باشد و اثبات این امر با خواهان است.

عدوانی و غیرقانونی بودن تصرف متصرف فعلی

تصرف خوانده باید بدون رضایت مالک و به صورت غیر قانونی صورت گرفته باشد.

نحوه دفاع در مقابل دعاوی تصرف

خوانده یا کسی که تصرفات وی مؤخراست، باید ثابت کند که ملک به طریق قانونی و صحیح، به وی منتقل شده است.

بنابراین بار اثبات بر عهده کسی است که مالکیت او موخر می باشد.

تشدید مجازات جرم تصرف عدوانی

در دعاوی کیفری هرگاه تکرار جرم از سوی مجرم  انجام پذیرد عاملی خواهد بود برای اینکه این جرم را تشدید بنمائیم. ماده ۶۹۳ قانون مجازات اسلامی بیان می دارد در هر زمانی که شخصی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیر منقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده است و سپس  بعد‌از اجرای حکم  مورد حکم را عدواناً متصرف شده باشد یا اقداماتی بدون مجوز انجام بدهد علاوه بر رفع تجاوز به حبس از شش ماه تا دو سال نیز محکوم ‌خواهد گردید.

 تصرف عدوانی زمانی‌ است که مال غیرمنقول، بدون رضایت مالک آن از طرف کسی تصرف شود و هرگاه در دادگاه کیفری ثابت شود که متصرف سوءنیت نداشته یا با رضایت مالک محل را تصرف کرده است با رعایت برخی شرایط قانونی، موضوع  از آن جنبه منتفی و جنبه حقوقی پیدا خواهد کرد و نکته دیگر اینکه دعاوی کیفری تصرف عدوانی از جهت صلاحیت مرجع رسیدگی‌کننده از نظر ذاتی در صلاحیت مراجع قضایی است و از حیث صلاحیت محلی با دادگاه کیفری محل وقوع جرم که همان محل وقوع ملک می باشد خواهد بود.

صدور دستور رفع تصرف عدوانی

برای صدور دستور رفع تصرف از سوی دادگاه در پرونده‌های جزایی تصرف عدوانی دو رکن باید احراز شود که رکن نخست سبق تصرف است یعنی در ابتدا سابقه تصرفی که شاکی یا مدعی دارد، باید احراز شود.رکن دوم، الحاق عدوانی بودن تصرف متهم یا فردی است که علیه او شکایت شده است که باید برای مرجع قضایی احراز شود. در صورت احراز این دو شرط می‌توان حکم به رفع تصرف صادر کرد.این موضوع بدان معناست که در اینجا دیگر نیازی وجود ندارد که متهم بگوید مالک ملک مورد نظر است. در حقیقت به محض اینکه سابقه تصرف مالک یا شاکی و نیز عدوانی بودن تصرف متهم احراز شود، دادگاه بر اساس ماده 690 حکم صادر می‌کند.

صدور دستور موقت در تصرف عدوانی

یکی از پرسش‌هایی که در رویه قضایی مطرح می‌شود، این است که در اثنای رسیدگی در مرحله تحقیقات مقدماتی، اگر وقوع جرم تصرف عدوانی یا سایر جرایم ثلاثه که در ماده 690 قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است، احراز شد، آیا این مجوز وجود دارد که در همان زمان، دستور رفع تصرف صادر شود یا خیر؟در پاسخ به این پرسش باید گفت که می‌توان دستور رفع تصرف را تا زمان رسیدگی و صدور حکم نهایی، صادر کرد تا ملک به ذی‌نفع تحویل داده شود. در حقیقت این اقدام، همان موضوعی است که در حقوق خصوصی به آن دستور موقت گفته می‌شود.

به این معنا که اگر خواسته رفع تصرف عدوانی را به صورت خصوصی و با ارایه دادخواست مطرح کنیم، می‌توانیم دستور موقتی مبنی بر رفع تصرف و ممانعت از تصرف شخص متصرف بگیریم. همین سیستم در فرآیند دادرسی کیفری نیز وجود دارد. به این معنا که اگر در حین رسیدگی، عدوانی بودن تصرف احراز شود، می‌توان دستور رفع تصرف صادر کرد تا در نهایت پرونده به دادگاه ارسال شود و در آن زمان علاوه بر صدور حکم، به مجازات فرد متصرف اقدام شود.

وکیل تصرف عدوانی

قطعا یک وکیل مجرب و حرفه ای می تواند شما را به نتیجه مطلوب نزدیک تر کند. مخصوصا در پرونده های ملکی و کیفری چرا که در چنین پرونده هایی بسیاری از افراد اگاهی به قانون مد نظر ندارند و راه حل مشکل را نمی شناسند و نیاز دارند با کمک وکلای مجرب به دفاع از خود بر آیند. اگر آگاهی کافی نداشته باشید و یا از وکیل باتجربه و متخصص استفاده نکنید احتمال مقلوب شدنتان زیاد است.

مدارک لازم جهت مراجعه به وکیل تصرف عدوانی:

• شناسنامه و یا کارت ملی
• اسنادی که می تواند مالکیت را اثبات کند و یا هر مدرکی که می تواند به پرونده کمک کند.

برای استفاده از تجارب بهترین وکیل تصرف عدوانی با گروه مشاوران نوین تماس حاصل فرمایید.